Wat Frantz Fanon ons kan vertellen over de koloniale oorlog van het Westen in Gaza

/ Gaza, Genocide, geschiedenis, verzet / Door 
Bron: Joe Gill 
Middle East Eeye 1 februari 2024 ~~~

De analyse van de baanbrekende antikoloniale schrijver is nog steeds relevant in de huidige oorlog in Gaza. De parallellen met de bevrijdingsoorlog in Algerije en het optreden van het Westen vandaag de dag zijn legio.

In zijn baanbrekende boek The Wretched of the Earth zou Frantz Fanon over Gaza kunnen schrijven toen hij zei: “In alle gewapende strijd bestaat er wat we het “point of no return” zouden kunnen noemen. Bijna altijd wordt dit punt gemarkeerd door een enorme en allesomvattende repressie die alle sectoren van het koloniale volk treft.”

In Israël, Gaza en de Westelijke Jordaanoever is dat punt aangebroken.

Van Gaza tot aan de Rode Zee wordt het Westen nu op alle fronten ontmaskerd als een wetteloze moordmachine die de controle dreigt te verliezen. Genocide, uithongering en oorlog, verdedigd met diplomatieke dubbelzinnigheid van Olympisch niveau, zijn de enige antwoorden op het feit dat het Zuiden en de landen in het Midden-Oosten (zo niet hun leiders) niet langer onder de hegemonie van de VS willen leven.

Jean-Paul Sartre schreef in zijn voorwoord bij het werk van Fanon over het westerse kolonialisme: “Ons machiavellisme biedt weinig houvast in deze wakkere wereld die onze leugens de een na de ander de grond in boort. De kolonist kan maar zijn toevlucht nemen tot één ding: brute kracht… de inheemse heeft maar één keuze, tussen dienstbaarheid en suprematie.”

Fanon was een revolutionair denker en een praktiserend psychiater op het gebied van koloniaal racisme en de psychische gevolgen daarvan voor de gekoloniseerde en de kolonisator. Hij en Sartre schreven over de op handen zijnde nederlaag van Frankrijk in Algerije na zeven jaar wrede oorlog.

Het lijkt misschien absurd om pas na vier maanden oorlog te zeggen dat het door de Amerikanen geleide Angelsaksische rijk eveneens een nederlaag tegemoet gaat. De oorlogen in Oekraïne en Gaza hebben de grenzen van de westerse macht blootgelegd, evenals de volkomen dubbele benadering van het internationaal recht en het oorlogsrecht. Rusland wordt beschuldigd van oorlogsmisdaden in Oekraïne, terwijl de genocidale oorlog van Israël in Gaza met alle mogelijke middelen wordt gesteund, zelfs in het licht van de tussentijdse uitspraak van het Internationaal Gerechtshof in Den Haag tegen Israël over zijn nog altijd voortdurende genocide.

De beslissing, na die historische uitspraak, om de financiering van de Palestijnse vluchtelingenorganisatie Unrwa door de VS, het VK en een dozijn van hun voornamelijk Europese bondgenoten in te trekken, is een schaamteloze zet om de Palestijnen uit te hongeren en een overgave van Hamas af te dwingen, die in de VS, het VK en de Europese Unie als terreurgroep is verboden.

Schaamteloze stopzetting Unrwa financiering

Met de opschorting van de financiering van Unrwa – de belangrijkste hulporganisatie die de Palestijnen bijstaat – op basis van onbewezen Israëlische beschuldigingen, denkt Israël een grote prijs te hebben gewonnen van zijn westerse bondgenoten, waardoor de rampzalige situatie in Gaza nog erger zal worden.

Dit alles is bedoeld om onvoorstelbare druk op de Palestijnen uit te oefenen en Hamas te dwingen in te stemmen met een gijzelaarsruil. Voor de ministers van Benjamin Netanyahu maakt defunding van Unrwa de volgende fase van hun oorlog mogelijk, die, zoals de recente conferentie over Gaza in Israël liet zien, gericht is op het bereiken van het doel van etnische zuivering en hervestiging van de strook.

De Houthi-blokkade van Israëlische schepen door de Rode Zee is de eerste in de geschiedenis die zonder marine wordt opgelegd.

Hoewel dit alles er op papier op wijst dat Israël en zijn bondgenoten een overweldigend voordeel hebben op Hamas en zijn bondgenoten in de regio, gegeven de militaire vuurkracht en het financiële terrorisme dat tegen hen is gericht, is de positie voor de westerse as minder rooskleurig dan het lijkt.

Zoals macro-econoom Philip Pilkington onlangs uitlegde, is de Houthi-blokkade van Israëlische schepen door de Rode Zee, die sinds november van kracht is, de eerste in de geschiedenis die zonder marine wordt opgelegd.

Dit is een baanbrekende strategie van verzet waarop de VS en hun bondgenoten hebben gereageerd met luchtaanvallen op Jemenitische doelen en het neerschieten van Houthi-drones. In plaats van terug te krabbelen, heeft de Jemenitische beweging hierop gereageerd met verzet en een massale mobilisatie van miljoenen aanhangers op de boulevards van Sanaa en andere steden.

Dit wijst op een groter probleem, dat ook werd blootgelegd door de droneaanval van deze week op een Amerikaanse basis aan de grens tussen Syrië en Jordanië. De belangrijkste strijdkrachten tegen de VS en Israël zijn zeer gemotiveerde niet-statelijke actoren, niet zozeer de verzwakte dictaturen die de as van het westerse imperium in het verleden aanviel.

tot een stilstandcDe invasiemacht van de Amerikaanse president George W. Bush was in staat om Bagdad in 2003 in een paar weken te veroveren en verklaarde op 1 mei 2003 dat de missie volbracht was (maar slaagde er niet in om het land in de jaren daarna veilig te stellen). De NAVO had ongeveer zeven maanden nodig om de Libische Muammar Kadhafi op te sporen, toen rebellen hem in 2011 in een put vermoordden. Daarentegen vocht niet-statelijke actor Hezbollah in 2006 in Libanon meer dan een maand tot een stilstand tegen Israël.

Pilkington, bedenker van de podcast Multipolarity, schreef deze week ook dat de westerse steun voor Oekraïne zich op een kritiek punt bevindt, vandaar dat er vanuit westerse hoofdsteden alarmerende geluiden komen. “Het Westen bevindt zich op dit moment in een zeer precaire positie. Een gezamenlijke oorlog die een enorme hoeveelheid middelen achter Oekraïne heeft gezet, staat op het punt uiteen te vallen.”

Oorlogsmoeheid in Oekraïne

Republikeinen in de VS koppelen verdere steun voor Oekraïne aan hun roep om een harder grensbeleid, terwijl de belofte van de EU van 50 miljard euro aan Oekraïne waarschijnlijk in het zwarte gat in de begroting van Kiev zal verdwijnen.

“De politieke situatie in de Verenigde Staten raakt oververhit en stevent af op een potentiële constitutionele crisis”, schrijft Pilkington. En dit alles vindt plaats terwijl er in november verkiezingen over het land worden gehouden die zeer omstreden en ontwrichtend zijn.”

Er ontstaan ook spanningen tussen de conservatieve regering van Rishi Sunak en het Britse ministerie van Defensie over de Britse strategie met betrekking tot de oorlog in Oekraïne en bredere uitdagingen, waarbij de vertrekkende stafchef het vooruitzicht van de terugkeer van de dienstplicht in het vooruitzicht stelt in het licht van een dreigend wereldwijd conflict.

De toespraak van Sir Patrick Sanders was zo kritisch over de verminderde militaire capaciteit van het Verenigd Koninkrijk dat het Ministerie van Defensie weigerde om de toespraak vrij te geven aan de media. Een persvoorlichter bevestigde aan Sky dat de toespraak van Sanders “niet beschikbaar is en niet beschikbaar zal worden gesteld”.

Tobias Ellwood, voormalig Brits minister van Defensie en oorlogshavik, vertelde Sky dat “de wereld op dit moment 1939 aanvoelt”. Hij verwees naar een veel voorkomende westerse kijk op wat er gebeurt: “Deze autoritaire staten zijn zich aan het herbewapenen. Het Westen neemt geen risico’s en onze mondiale instellingen, zoals de Verenigde Naties, zijn niet in staat om deze dolende landen ter verantwoording te roepen.

Terwijl Ellwood het Westen ziet als risicomijdend, ziet de rest van de wereld de VS en hun bondgenoten tekeer gaan, het Internationaal Gerechtshof negeren, belegerde burgers in Gaza uithongeren en een van de armste landen op aarde bombarderen.

De VS en Groot-Brittannië voeren oorlog in de Rode Zee met aanvallen op Jemen als reactie op de zeeblokkade van Israëlische schepen. Sinds de aanvallen hebben de Houthi’s verklaard dat ze de Britse en Amerikaanse scheepvaart zullen aanvallen.

Hoe vaak Britse en Amerikaanse politici ook ontkennen dat de Houthi’s dit doen voor de Palestijnen in Gaza, de rest van de wereld ziet het wel zo. En dankzij sociale media kunnen de uitspraken van de Jemenieten niet worden geblokkeerd.

Risico’s van escalatie

Elke dag brengt nieuwe risico’s op escalatie met zich mee. President Joe Biden wordt nu door Amerikaanse senatoren onder druk gezet om Iran aan te vallen, na de dood van drie Amerikaanse soldaten op een basis aan de grens met Syrië in een droneaanval die door een Iraakse militie wordt opgeëist.

Door Oekraïne te steunen en mogelijk zelfs mee te doen aan deze oorlog, bereidt het Westen de Derde Wereldoorlog voor. Rusland vecht aan zijn eigen grens en Poetin kan de oorlog afschilderen als een existentieel gevecht tegen zijn eeuwige vijand, het Westen, dat de Russen nu lijken te winnen.

De koloniale wereld is een manicheïstische wereld… soms gaat dit manicheïsme tot zijn uiterste consequentie en ontmenselijkt het de inheemse… het maakt een dier van hem’.
– Frantz Fanon

Elk van deze escalaties wijst in de richting van een allesomvattende vuurzee die zich uitstrekt van de Rode Zee tot Libanon en de Baltische Zee. Het is misschien niet wat Biden of Sunak willen in een verkiezingsjaar, met kiezers die oorlog moe zijn en meerderheden die voor een staakt-het-vuren in Gaza zijn. Maar al hun acties duwen ons in deze richting.

Westerse mogendheden zijn verwikkeld in conflicten duizenden kilometers van huis, zoals in Fanons tijd in Algerije, Congo en Indochina. Op dit moment heeft de westerse politieke klasse zich verenigd achter Oekraïne en Israël, maar voor miljoenen mensen is het niet langer duidelijk dat de oorlogen het vechten waard zijn.

Zoals de woordvoerder van Jemen, Mohammed al-Bukhaiti, het verwoordde: “De oorlog van vandaag gaat tussen Jemen, dat vecht om de misdaden van genocide te stoppen, en de Amerikaanse en Britse coalitie [die] de daders steunen. Elke partij of individu in deze wereld heeft twee keuzes waarvoor er geen derde is… Bij wie sta je als je naar deze misdaden kijkt?”

Fanon, die 63 jaar geleden schreef, is het hiermee eens: “De koloniale wereld is een manicheïstische wereld… soms gaat dit manicheïsme tot zijn logische conclusie en ontmenselijkt het de inheemse, of om het ronduit te zeggen, het verandert hem in een dier. De inheemse wordt ongevoelig verklaard voor ethiek; hij vertegenwoordigt niet alleen de afwezigheid van waarden, maar de ontkenning van waarden… hij is de vijand van waarden en in die zin is hij het absolute kwaad.

“De inheemse weet dit allemaal en lacht in zichzelf elke keer als hij een toespeling op de dierenwereld ziet in de woorden van de ander. Want hij weet dat hij geen dier is, en juist op het moment dat hij zich zijn menselijkheid realiseert, begint hij de wapens te slijpen waarmee hij de overwinning zal behalen.”

Topfoto: Fanon schreef dat “geweld niet inherent was aan de zwarten, het werd in hen geproduceerd door het onrecht van de koloniale overheersing” (Wikicommons)

Joe Gill heeft als journalist gewerkt in Londen, Oman, Venezuela en de VS, voor kranten als Financial Times, Morning Star en Middle East Eye. Zijn masteropleiding was Politics of the World Economy aan de London School of Economics. Twitter @gill_joe

Gerelateerd (berichten in dit archief):